بهبود حافظه و یادگیری درسی

راهبرهای بهبود حافظه در سه گروه دسته بندی می شوند:

1)        مساعدت بیرونی: از قبیل لیستهای خرید ، یادداشتها ، تقویمهای قرارملاقاتها ، جایگزاری چیزها (مثل حروف)در جای خودشان.

2)        راهبردهای عمومی حافظه: از قبیل سازماندهی و تبیین اطلاعات.

3)        تکنیکهای هوش افزایی تصویری : از قبیل تصویرسازی

اغلب متخصصان حافظه اغلب قویاً استفاده از مساعدت بیرونی و راهبرهای عمومی حافظه  برای افزایش دادن حافظه را توصیه می کنند.البته در موقعیتهایی مثل امتحانات مدرسه ای که بصورت کتاب-بسته برگزار می شود استفاده از کمک بیرونی(تقلب) ممکن است باعث حضور شما در دفتر ناظم مدرسه شود. در ادامه می توان گفت مطابق اصول روانشناسی می توان حافظه را به بهترین شکل افزایش داد.

*استفاده از تمرینهای حرفه ای برای پردازش عمیق اطلاعات

تمرینهای بسطی متمرکز هستند بر معنی کردن اطلاعات ، افزایش عمق پردازش اطلاعات و حافظه. اگر شما تلاش می کنید که مطلبی را حفظ کنید ، مطمئن شوید که معنی آن را می فهمید، به همین سادگی! شما ممکن است فکر کنید که این نکته خیلی واضح و روشن است! اما اجازه دهید از شما بپرسم ، هر وقت در فهمیدن مطلبی با مشکل روبرو می شوید، درخواست کمک می کنید ؟ به زبان ساده تر، بدبختانه اغلب دانش آموزان وقتی با مطالب گیج کننده روبرو می شوند ، به سادگی و بر حسب عادت آن را حفظ می کنند . رویکردی که معمولاً با شکست مواجه می شود.

با این سوالات جهت دار معلوم می شود در لابلای این کتاب شیوه هایی برای پردازش عمیق تر می توان  پیدا کرد، این شیوه هایی که در ذیر می آید برای پردازش عمیقتر و همچنین در یادآوری مطالب موثر هستند.

* پیوند اطلاعات جدید به مثالها و نمونه های موجود در حافظه

همین که شما بفهمید این مطالب ، بوسیله ی تداعی آن با اطلاعاتی که شما در حال حاضر می دانید. این ساخته های حافظه همچون قلابهایی هستند که شما می توانید اطللاعات جدید را به آنها آویزان کنید.برای اینکه شما قصد دارید اطلاعات و تجارب بخاطر سپردنی زندگی را بخاطر بسپارید، بوسیله ی ربط دادن آن با زندگی شخصی تان، برای اطلاعاات جدید معنای شخصی بسازید.

به مثالها توجه کنید! حتی اگر با تجاربتان همخولنی ندارند .در پژوهشی افراد مورد آزمایش یک متن ساده 32 پاراگرافی را در مورد ملتهای آفریقا خواندند .در هر پاراگراف یک جمله ی موضوعی وجود داشت که بیان کننده ی اصل مطلب بود که به دنبال آنها صفر ، یک ، دو ، یا سه مثال برای روشن شدن بیشتر موضوع عنوان می شد.

نتایج پژوهش نشان داد شرکت کنندگان ، جملات با مثال بیشتر را بهتر به یاد آوردند.

*سازماندهی اطلاعات

سازماندهی مطالب ذهن شمارا درباره ی مطالب فعال نگه می دارد و معنای بیشتری به آن می دهد. قبل از خواندن یک بخش از مطالب ، برای تعیین چگونگی گسترش منطقی مطالب، به طراحی و ساختار کلی آن نگاه کنید .هنگام مطاله کردن از یادداشت برداری و توجه کردن به سرفصلها و عناوین برای سازماندادن به اطلاعات استفاده کنید.این سازماندهی که بصورت سلسله مراتب شکل می گیرد ، شما را مجبور به چیدن اطلاعات مهم از به ترتیب اولویت  می کند.این یک شیوه ی کمکی است که فرآیند  یادآوری مطالب را تسهیل می کند است .

*پر آموزی مطالب

پرآموزی یعنی تمرین پیوسته پس از یادگیری ابتدایی و در نتیجه ی آن بهبود معنادار عملکرد حافظه در انجام وظایف.

در کل ، هرچه مقدار پر آموزی بیشتر باشد ، منفعت آن بیشتری می شود. علاوه بر این ، ماندگاری مطالب را برای هفته های آینده ، پس از اتمام پر آموزی  بیشتر می شود.

*توزیع یادگیری در تمام اوقات

شما خواندنها و سازماندهی هایتان را برای یک امتحان انجام داده اید ،حالا وقت مطالعه و مرور است.آیا انباشتن تکالیف بصورت انجام یک مطالعه ی بلند مدت بهتر است یا پخش کردن تکالیف در چندین جلسه ی کوتاه در طول یک یک برنامه چند روز؟

تحقیقات نشان می دهند شما با این روش  اطلاعات بیشتری رامی توانید نگهداری کنید.همچنین می تواند خستگی و اضطراب را که هر دو برای یادگیری مضر هستندرا کاهش دهد.

*به حداقل رساندن تداخل

تداخل، امری که به زودی در مورد آن صحبت خواهد شد، وقتی اتفاق می افتاد که بخشی از اطلاعات رمزگردانی شده در حافظه به توانایی بخاطر آوردن بخشهای دیگر اطلاعات آسیب می رساند.توزیع اوقات مطالعه نیز می تواند موثر باشد زیرا با داشتن دوره های استراحت بین جلسه های مطالعه تداخل مطالب آموخته شده را به حداقل می رساند.

هرچند ، وقتی که  برای چندین امتحان که شما در یک روز یا روزهای متوالی دارید ،مطالعه می کنید ، آنجا واقعاً دوره های استراحت کمی وجود دارد. بنابراین راه حل ساده ای برای حل  این مشکل وجود ندارد.

فرض کنید شما یک امتحان روانشناسی  در چهارشنبه و یک امتحان جامعه شناسی در پنج شنبه دارید.چندین جلسه تقسیم شده ی مطالعه برای هر امتحان در طول هفته ی جاری در نظر بگیرید. سه شنبه تا آنجا که ممکن است مطالعه تان را به روانشناسی محدود کنید ، همین که امتحان روانشناسی تمام شد ، توجه تان را به امتحان دوم معطوف نمایید.

این روش برای مطالعه ی پایانی در مواقع امتحان قابل انجام استو تداخل دیگر فعالیتهای شناختی را به حداقل می رساند.

مطالعه ی شما قبل از خواب ممکن است یادداری(نگهداری) مطالب را بوسیله ی به حداقل رساندن موقت تداخل ، افزایش دهد. اما بیشتر از همه ، پرآموزی است که خیلی مهم است. حقیقتاً نمی توان بطور کامل از تداخل اجتناب کرد ،بنابراین آنقدر مطالعه کنید تا جایی که احساس کنید آن را کاملاً یاد گرفته اید.

*استفاده از تصویر سازی

محققان بر این عقیده اند در بین تکنیکهای تصویری افزایش حافظه ، دیدگاه تصویرسازی ارزشمندتر می باشد . در پیش بینی هایی که در تئوریهای کدسازی دوجانبه صورت می گیرد ، تصاویر، یک قلاب (گیره) شناختی دوکاره ی باارزشی را هم برای بست و نگهداری و هم برای هم بازیابی اطلاعات فراهم می آورد.اغلب پیشخدمتان رستوران، در عوض یادداشت سفارش مشتریان یک سری تصاویر را رد ذهن خود شکل می دهند. مثلاً  مردی که کره ی گیاهی سفارش می دهد به شکل یک نورسبز تصور می شود.

 یک پیشخدمت گفت " پس از یک مدت ، مشتریان را شبیه انواع نوشیدنیها میدیدم."

شاید یک تصویر از فلشر دوربین با یک علامت  ضربدر قرمز در میان آن به شما در بخاطر آوردن یک سری خاطره که اغلب دقیق نیست ودر حالی که اغلب مردم فکر می کنند که آنها دقیق هستند کمک کند.

به طور مختصر و مفید اگر چه آن ممکن است که هیچ روش سحر آمیزی برای افزایش کارایی حافظه که زحمتی نداشته باشد ، موجود نباشد اما برای اینکه شما بتوانید بهتر نتیجه بگیرید، تحقیقات روانشناسی اصول متعددی را بوجود می آورد .

ترجمه ی بخشی از کتاب psychology  اثر      Ronald E.Smith &  micael W.Passerصفحات 293-294 – با اندکی دخل و تصرف  

مترجم : محمّد سجّاد صیدی