فرآیند رشد ایمان

تفکر در باره ی مسایل اعتقادی یک جنبه از تحول شناختی بزرگسال است که که برخی محققان به آن علاقمندند ، مثل ایمان.

ایمان بیشتر از یک فرآیند شناختی است و در آن عمل موعظه کردن و تجربه ی مذهبی یافت می شود.

یک دیدگاه درباره ی رشد ایمان وجود دارد که به آن به عنوان فرآیندی تحولی می نگرد ، که در آن شخص تلاش بیشتری را برای آشتی دادن مذهب با زندگی روزانه تجربه می کند و در نتیجه  ایمانش می تواند به سطح بالاتری دست پیدا کند. بیشتر توضیحات مفصل درباره ی رشد و تحول ایمان توسط جیم فاولر ((Jame Fawler 1968-1986 بوجود آمده کسی که 6 مرحله را برای ایمان ترسیم کرده است.

نکته ی قابل توجه اینکه ، وقتی که فاولر ایمان را شرح می داد، منظور او لزوما ایمان مذهبی نبود. او با پاول تیلیچ

(paul tillich 1981) در این مورد موافق بود که همه ی انسانها نیاز دارند که به بعضی چیزها ایمان داشته باشند ، هر چند که بعضی چیزهای خدا گونه یا منشا فلسفی یا ملیتی به اندازه ی خودشان ساده هستند. ، بنا به گفته ی تیلیچ – انسانهای مومن یک دلیل برای زندگی روزمره شان ، یک راه برای فهم گذشته و یک امیدواری برای آینده دارند و این در حالی است که هر شخص واقعا به دنبال آخرت و نگرانی های مربوط به آن است .

مرحله ی 1 ایمان: شهودی - تصویری   Intuitive-projective

در مرحله ی 1، ایمان ، جادویی ، غیر منطقی و پر از تخیل بویژه درباره ی قدرت خداوند و در مورد رموز تولد و مرگ است. این، نوعاً در کودکان 3 تا 7 ساله وجود دارد.

مرحله 2 ایمان: افسانه ای – تحت اللفظی mythic – literal faith  

در این مرحله ، شخص افسانه ها و داستانهای مذهبی ، اعتقادات ساده انگارانه درباره ی قدرت سمبلها را داراست. در یک زمینه ی مذهبی ، این مرحله معمولا معامله ای را شامل می شود : خداوند کسی را که از قوانین پیروی میکند می بیند و به او پاداش می دهد و آنکه آن را انجام نمی دهد تنبیه می کند .

مرحله ی 2 نوعا در اواسط کودکی رخ می دهد، اما به برخی از بزرگسالان نیز اختصاص دارد ، برای مثال به یاد می آوریم  زنی را که در هر فرصتی عبادت می کرد، و از طرف دیگر آنرا ذخیره می کرد. او فکر می کرد که هر وقت نیاز به کمک خدا داشته باشد می تواند مقداری از اعتبار جمع شده را پس بگیرد .

مرحله 3 : ایمان قراردادی - ساختگی   synthetic-conventional

پذیرش ضمنی و غیر منطقی ارزشها ی مذهبی یا فرهنگی موجود موجود در زمینه ی روابط بین فردی ، نمونه ای مرحله ی 3 است. آن درگیری های افراد را در یک جهان پیچیده موزون ( متعادل ) می سازد. و همچنین احساس هویت را فراهم می سازد و به شعائر دینی و سمبلهای زندگی روزمره معنا می دهد. برای مثال فاولر درباره ی مردی که ایما نش را در رابطه با خانواده اش قرار داده بود توضیح می دهد.

مردی که قواعد شخصی اش این را شامل می شد :«صادق بودن با خانواده ام ، بدون آنکه آنها را فریب دهم... من نمی گویم که خداوند ای هر چیز دیگر قواعد من را تعیین می کند ، من واقعا نمی دانم ... و آن چیزی است که احساس می کنم درست است.

دلیل تعهد او به خانواده اش این است که او یاد گرفته تا نتیجه ی  کارهای روزمره اش را بپذیرد. پاسخهایی مثل این، نمونه ای از پیروان این مرحله از ایمان قراردادی هستند، که ، انعکاسی است از نگرانی افراد در مورد دیگران و ارزشها« چیزی که احساس می شود درست است».

مرحله ی 4: ایمان انعکاسی – فردی   Individual – reflective Faith

در مرحله ی 4 ، ایمان با انفصال عقلانی از ارزشهای فرهنگ و از تایید معنا دار افراد دیگر توصیف میشود. تجربه ی دانشگاهی می تواند سکوی پرتابی به مرحله ی 4 باشد . که شخص به عنوان یک جوان ، یاد می گیرد والدین ، معلمان و دیگر اشکال قدرت را زیر سوال ببرد و بر فهم خویش از جهان تکیه کند. یک تجربه ی غیر منتظره در بزرگسالی مثل طلاق ، از دست دادن فرزند، می تواند منجر به مرحله ی 4 شود.

فهم بزرگسالان از ایمان متوقف به پذیرش دستور العمل های معمول از چیزها و فعالانه متعهدبودن به یک هدف زندگی و سبک زندگی متفاوت از تعداد زیاد مردم .

جک نمونه ای از افراد ، در مرحله ی چهارم ایمان است ، کسی که مدتی را که در ارتش گذرانده بود ، به او اجازه داده بود تا گذشته ی افراد دیگر را درک کند و به تدریج متحول و به یک فیلسوف تبدیل شود : جک توضیح می دهد

«من متوجه دشمنی تعصب آمیز و سرسختانه ام نسبت به نسبت به سیاهانی که مجبورم بودم با آنها تماس داشته باشم شدم و همچنین رشد می دادم این اعتقاد را که اشتباه بود . من فهمیدم که سفیدهای فقیر ما ، برخلاف سیاهان فقط برای اینکه عاقبت قدرتمند و ثروتمند شوند، تلاش می کنند . برا ی اولین بار من شروع به تفکر سیاسی کردم. پس از آن من یک نوع مهربانی فلسفی را(نسبت به سیاهان) شروع کردم.

جک توانست به تفصیل ارزشهای خودش را از خانواده و دوستان و فرهنگش تمییز دهد و ایمانش را انعکاسی از فردیتش بسازد.

مرحله ی 5: ایمان ربط دهنده conjective

این نوع ایمان هم (دو نوع) قدرت اعتقادات ناهشیار ( از قبیل قدرت عبادت و عشق به به خانواده) و ارزشهای هشیار (مادی) (از قبیل ارزشهای زندگی در مقایسه –رابطه- با دارایی آن )و همراه با میل به پذیرش تضادها توصیف می شود.

آن یک ترکیب از ادراک جادویی سمبلها و افسانه ها که از مشخصه های مرحله ی 2 است و وضوح مفهومی مرحله ی 4 را شامل می شود.

فاولر یک زن را به یاد آور می شود که در این مرحله به شدت معتقد به خداوند بود ، او همچنین اضافه می کرد : « من فکر نمی کنم موضوع آنچنان که شما می گویید بی اهمیت باشد، من فکر می کنم برخی از مردم آنقدر از خداوند متنفر هستند که شما نمی توانند در مورد خداوند با آنها صحبت کنید»

این شناخت ( آگاهی) که خداوند جهان ممکن است منحرف کننده و غیر هدایت کننده باشد نوعی از توانایی تفکر مرحله پنجم است که شخص به تناقضها و تضادهای موجود در ایمان فکر می کند. همچنین نمونه ای از این مرحله یک گشودگی در برابر واقعیتهای جدید است .

فاولر می گوید این دیدگاه مربوط به عالم هستی به ندرت قبل از مرحله ی پنجم به وجود می آید.

مرحله ی 6 : ایمان جهان ساز

افراد در این مرحله دید قدرتمند جهانی مبتنی بر دلسوزی ، عدالت و عشق که آنها را مجبور می کندکه برای مردم دیگری زندگی کنند، که به نظر همانها دیندار یا احمق به نظر می رسند . آنها خود را وقف سعادت و خوشبختی دیگران می کنند و حتی زندگی خود را فدای اقامه ی (ادای) ارزشهای جهانی می کنند.

اغلب تجربه ی تغییردهنده، یک بزرگسال را به مرحله ی 6 انتقال می دهد. آنچه که برای موسی و بودا ... اتفاق افتاد.

فاولر برخی از مردم قرن بیستم را که به این مرحله رسیده اند نشان می دهد. که بین آنها ماهاندا گاندی و پادشاه مارتین لوتر و مادر ترسا و همه ی آنهایی که زندگیشان پس از یک تجربه متحول می شوند و درک جدیدی از اجتماع بشری پیدا کرده اند. واضحاً هر کسی که به مرحله ی 6 دست می یابد یک فرد بینهایت بی نظیر و کمیاب است. 

مترجم : محمد سجاد صیدی

ترجمه بخشی از کتاب the developing perdon throught the life span تالیف   kathleen stassen